اصول اخلاقی انتشار مقاله

کمیته بین‌المللی اخلاق نشر (کوپ): نشریه «پژوهش‌های مدیریت عمومی» با احترام به قوانین اخلاق نشر، تابع راهنماها، اصول و قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) است و از آیین‌نامۀ اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌کند.

اصول اخلاقی نشر

انتشار مقاله در یک مجله علمی و دانشگاهی با داوری تخصصی، کارهای زیادی می­‌طلبد که یکی از آنها راستی آزمایی و حفظ گزارشات وقایع تحقیق است. بنابراین، اطمینان از اینکه این گزارش­ها صحیح و قابل اعتماد باشند، از اهمیت بالایی برخوردار است. مقوله انتشار افراد و بخش‌­های متعددی را به چالش می­طلبد که هر کدام نقش بسزایی در دستیابی به این اهداف ایفا می­نمایند. بنابراین، این فرایند تابع این است که نویسنده، ویراستار مجله، داوران تخصصی، ناشر و مالک مجلات مسئولیت‌هایی که  در قبال رعایت موازین اخلاقی در تمامی مراحل دخالتشان، از لحظه ارسال یک مقاله تا زمان انتشار آن برعهده دارند، را باید به درستی انجام دهند.

مجله «پژوهش‌­های مدیریت عمومی» متعهد به پیروی و حفظ موازین اخلاقی در همه مراحل فرایند انتشار است. دست­اندرکاران مجله به دقت انجمن­‌های مربوطه از قبیل کمیته اصول اخلاقی نشر (COPE) را که این موازین را تنظیم کرده­اند و دستورالعمل­‌هایی را که در خصوص اتخاذ بهترین شیوه‌­ها درباره رعایت ملزومات ارائه می­‌دهند را دنبال می‌­نمایند. در ذیل خلاصه‌­ای از مهم­ترین انتظارات از ویراستاران، داوران تخصصی و نویسندگان آمده است.      

 انتظارات اخلاقی

1. مسئولیت‌های ویراستار

  • (ویراستار) در انجام وظایف مورد انتظار، با دیدگاهی متعادل، عینی و عادلانه، بدور از تبعیض جنسیتی، توجه به مرد یا زن بودن، باورهای مذهبی یا سیاسی و اصالت­‌های قومی یا جغرافیاییِ نویسندگان عمل نماید.
  • در ارتباط با مقالاتی که حمایت مالی دارند و یا از نظر چارچوب؛ خاص محسوب می‌­شوند به همان شیوه پذیرش دیگر مقالات رسیدگی نماید، به گونه‌­ای که مقالات تنها بر اساس شایستگی­‌های علمی و بدون تاثیر از جنبه تجاری و مادی آن مورد توجه و پذیرش قرار گیرند. 
  • در مورد شکایات با ماهیت اخلاقی یا در تعارض با منافع، هر جا که مقتضی باشد بر طبق سیاست‌­ها و رویه‌­های انجمن، شیوه‌­های منطقی اتخاذ و آنها را دنبال نماید. به نویسندگان فرصت مناسب برای پاسخ به ایرادات احتمالی را بدهد.  تمام شکایات فارغ از اینکه در چه زمانی مقاله اصلی تأیید شده باشد، باید مدنظر قرار بگیرند.

2. وظایف داوران

  •  (داوران) در فرایند تصمیم­‌گیری دخیل باشند و در بهبود کیفیت مقاله ارائه شده از طریق بازنگری دقیق مقاله ارسالی (نسخه اولیه) به صورت بی‌طرفانه و در زمان درست مساعدت نمایند.
  • محرمانه ماندن هرگونه اطلاعات داده شده توسط ویراستار یا نویسنده را رعایت  نمایند. مقاله ارسالی (نسخه اولیه) را نگهداری یا از آن کپی نکنند.
  • ویراستار را از هرگونه مضمون ارائه شده یا  منتشر شده که اساساً شبیه به مقاله تحت داوری باشد، آگاه سازد.
  • از وجود هر گونه تعارض احتمالی در زمینه­‌های مختلف (مالی، سازمانی، مبتنی بر همکاری یا دیگر روابط بین داوران و نویسندگان) آگاه باشند و ویراستار را نیز از آنها آگاه  نمایند تا در صورت نیاز خدمات خود را از آن مقاله محروم کنند.

3. وظایف نویسندگان

  • (نویسنده) سوابق دقیق داده‌­های مرتبط با نسخه ارسالی خود را نگهداری نماید و در صورت درخواست در جاهایی که مقتضی باشد آنها را ارائه و یا دسترسی به این داده‌­ها را فراهم  نماید. در صورت امکان و با اجازه از کارفرما، سازمان تأمین­‌کننده مالی و سایر افراد دخیل در پروژه، به منظور به اشتراک­گذاری و استفاده از این داده‌­ها توسط دیگران، آنها را در یک پایگاه داده مناسب ذخیره کند.
  • نویسنده باید تایید نمایند که نسخه ارائه شده مقاله در جایی دیگر در دست داوری نیست و یا در مجله دیگری مورد پذیرش قرار نگرفته است. در بخش‌­هایی از محتوای مقاله که با مقالات ارسالی به دیگر مجلات همپوشانی وجود دارد، موضوع را اعلام نماید و آن منابع را ذکر نماید. همچنین هر گونه مطلب یا مقاله چاپ شده‌ا­ی مرتبط را در اختیار ویراستار قرار دهد.
  • تأیید کند که تمامی کار ارائه شده دارای اصالت است و هرگونه محتوای بازتولید شده از دیگر منابع را ذکر و به آن اذعان نماید. برای چاپ دوباره هرگونه محتوا از دیگر منابع از صاحبان آن آثار کسب اجازه کند.
  • (نویسنده)  باید تایید کند که هر گونه مطالعات در خصوص موضوعات مربوط به انسان­‌ها یا حیوانات، مطابق با قوانین و مقررات ملی، محلی و نهادی (مانند اعلامیه WMA هلسینکی، سیاست NIH در استفاده از حیوانات آزمایشی، دستورالعمل اتحادیه اروپا در مورد استفاده از حیوانات) است و تأیید نمایند در صورت نیاز تاییدیه لازم از محل مناسب جستجو و تهیه شده است. نویسندگان باید برای موضوعات انسانی اجازه مخصوص کسب کنند و به حریم شخصی آنان احترام بگذارند.
  • هرگونه تعارض احتمالی با منافع مورد نظر (به طور مثال، در مواقعی که نویسنده هدف رقابتی (واقعی یا آشکاری) دارد که می­‌تواند به عنوان اثر یا اعمال نفوذ قطعی و ضروری بر انجام وظایف او در هر مرحله‌­ای از فرایند انتشار مورد توجه و ملاحظه قرار بگیرد)، را اعلام نمایند.
  • اگر خطای قابل‌توجهی در مقاله آنها پیدا شود، فوراً باید مجله یا ناشر مجله را مطلع نمایند. با سردبیر و ناشر در انتشار یک متن اصلاحی، ضمیه، اطلاعیه مربوط به اصطلاحیه، و یا باز پس گرفتن مقاله، هر زمانی که لازم به نظر می‌­رسد همکاری نمایند.

4. رویه‌­های مربوط به رفتارهای غیراخلاقی

  شناسایی رفتار غیر اخلاقی

  • تخلفات و رفتارهای غیراخلاقی ممکن است در هر زمان، توسط هر کسی شناسایی شوند و مورد توجه  ویراستار و ناشر قرار گیرند.
  • تخلفات و رفتار غیر اخلاقی ممکن است مثال­‌هایی که در بالا آورده شد را شامل شود اما محدود به آنها نمی­‌شود.
  • هرکسی به ویراستار یا ناشر درباره چنین رفتاری غیراخلاقی اطلاع­رسانی نماید، باید اطلاعات و شواهد کافی برای شروع تحقیقات بر روی آن را ارائه نماید. کلیه ادعاها باید جدی انگاشته شوند و به شیوه جدی با آنها برخورد گردد، تا زمانی که به تصمیم یا نتیجه‌­گیری نهایی برسند.

 تحقیق و رسیدگی

  • تصمیم اولیه باید توسط سردبیر گرفته شود، که او نیز اگر لازم باشد باید با ناشر مشورت کند و یا از او نظر خواهی کند.
  • شواهد باید جمع‌آوری شوند، ضمن اینکه از انتشار هر گونه اظهار نظری در نزد دیگران به جز کسانی که لازم است در مورد آن بدانند؛ خودداری گردد.

تناقضات جزئی

  • ممکن است با تخلفات جزئی بدون نیاز به مشورت بیشتر برخورد شود. در هر صورت باید فرصتی را برای پاسخگویی به هر ادعایی به نویسنده داده شود.

تناقضات کلی

  • در تخلفات کلی ممکن است لازم باشد که دست اندرکاران مقاله مورد اتهام از آن مطلع گردند سردبیر با مشورت با ناشر یا انجمن، یا با بررسی شواهد موجود و یا مشورت بیشتر با تعدادی از کارشناسان، باید به نحو مقتضی تصمیم­‌گیری کنند که آیا افراد مربوطه را در موضوع دخیل بنماید یا خیر.

نتایج (بسته به ترتیب افزایش شدت آنها ؛ ممکن است به طور جداگانه یا هماهنگ مورد استفاده قرار بگیرند.)

  • اطلاع‌رسانی به نویسنده یا داور، در مواقعی که به نظر می­رسد سوء‌تفاهم یا  تخطی از استانداردهای قابل قبول وجود داشته باشد.
    نامه­ای با لحن جدی‌تر درخصوص تخلفات به نویسنده یا داور ارائه شود که به عنوان هشداری برای رفتارهای مشابه آتی باشد.
  • انتشار یک اطلاعیه رسمی که جزئیات تخلف در آن مشخص شود.
  • انتشار یک سرمقاله اطلاعاتی درباره تخلفات.
  • یک نامه رسمی به مسئول دایره داوران یا نویسندگان یا پشتیبان مالی پروژه.
  • لغو رسمی یا حذف مقاله از مجله، ضمن اطلاع‌­رسانی به مسئول دایره نویسندگان یا داوران، لغو خدمات ثبت خلاصه و نمایه­‌سازی و خوانش مقاله.
  • اعمال محرومیت رسمی برای فرد مورد نظر از شرکت  یا همکاری­‌های آتی برای مدتی مشخص.
  • مقاله و نتیجه به یک سازمان حرفه‌­ای یا مقام بالاتر به منظور تحقیق و اقدام بیشتر گزارش شود.