امروزه ماهیت کسب وکار با چالش‌ها و تغییرات سریع و مهمی مواجه است که فعالیت‌های اقتصادی سازمان‌ها را دگرگون ساخته است. وقوع رویدادهایی مانند گسترش رقابت، پیشرفت فن‌آوری اطلاعات، تغییر در ساختارهای سازمانی و تلاش همه جانبه واحدهای اقتصادی برای احراز رتبه برتر، ضرورت توجه به بهبود مستمر عملکرد سازمانی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. بقا و بالندگی در چنین محیط‌هایی تنها با به دست آوردن عملکرد سازمانی برتر امکان‌پذیر است که لازمه آن رسیدن به ویژگی سازمان‌های با عملکرد برتر و توجه به مقوله‌های تأثیرگذار بر عملکرد سازمانی است. یکی ازعوامل مؤثر بر عملکرد سازمانی، سرمایه‌های فکری سازمان است که در این مقاله مورد بحث قرارگرفته است. دراین پژوهش تأثیر متغیر «سرمایه فکری» بر «عملکرد سازمانی» مورد سنجش قرار گرفته است و در این میان به نظر می‌رسد که متغیر «یادگیری سازمانی» رابطه بین این دو متغیر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به عنوان متغیر میانجی عمل می‌کند. جامعه آماری پژوهش، کلیه مدیران و کارکنان بخش سرپرستی و شعب بانک ملی شهر قم بوده و داده‌های پژوهش با استفاده از پرسش‌نامه جمع‌آوری شده است. برای بررسی ابعاد متغیرهای مورد مطالعه و سنجش روایی سازه از روش تحلیل عاملی تأییدی و برای آزمون فرضیه‌های پژوهشی از روش مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که تأثیر مستقیم سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی چندان قوی نیست، اما این متغیر از طریق متغیر تعدیل‌کننده «فرایند یادگیری سازمانی» تأثیر قابل توجهی بر عملکرد بانک ملی دارد. هم‌چنین تأثیرگذاری سرمایه فکری بر فرایند یادگیری سازمانی تائید شده است. به‌علاوه، یافته‌ها نشان می‌دهد که فرایند یادگیری سازمانی بر عملکرد بانک ملی تأثیرمثبت و مستقیم دارد.
The Mediator Role of Learning Process in Relationship Between Intellectual Capital and Organizational Performance
چکیده [English]
Currently the nature of business is facing some important and critical challenges and changes that have changed organization's economic activities completely. Issues such as competition expansion, advances in information technology, the changes to organizational structures and economic units' attempt to reach to a pioneer rank have made continuous improvement of organizational performance inevitable. Survival and flourishing in such environments is possible only through achieving a leading place which necessitates implementation of the leading organizations' attributes and focusing on influencing factors on organizational performance. An effective factor on organizational performance is an organization's intellectual capital which is studied in this article. This research studies variable "intellectual capital" on "organizational performance" and meanwhile it seems that variable "organizational learning" influences the relation between these two variables and functions as an intermediary variable. The research population is all the managers and employees of Bank Melli supervising and other branches in the city of Qom and the data have been gathered through questionnaires. To examine the dimensions of the research variables and its construct validity, confirmatory factor analysis has been used and for testing the research hypotheses, structural equation modeling has been used. Findings show that the direct effect of intellectual capital on organizational performance is not very strong. But this variable influences Bank Melli performance through the intermediary variable "organizational learning process". The effect of intellectual capital on organizational learning process has been confirmed. Moreover, the findings indicate that organizational learning process has a direct and positive effect on Bank Melli performance.
1-اولوه، نیلس (1384)؛ کارت امتیازی متوازن؛ ترجمه علی سلیمانی، تهران: انتشارات مرکزآموزش وتحقیقات صنعتی ایران.
2-دفت ، ریچارد (1374)؛ تئوری سازمان و طراحی ساختار؛ ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
3-قربانی‌زاده، وجه‌الله (1387)؛ یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده با نگرشی بر مدیریت دانش؛ تهران: انتشارات بازتاب.
4-کلانتری، خلیل (1388)؛ مدل‌سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی - اقتصادی؛ تهران: انتشارات فرهنگ صبا.
5-هومن، حیدرعلی (1387)؛ مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل؛ تهران: انتشارات سمت .
منابع انگلیسی
1-Bayraktaroglu , S. , Kutaniz, R.O.(2003) ; “Transforming hotels into Learning organization: a new strategy for going global” ; Tourism Management ; No. 24, July, pp. 149-154.
2-Brennan, N. And B. Connell. (2000). “Intellectual Capital : Current Issues and Policy Implication” , Journal of Intellectual Capital , Vol. 1, No.3 , pp.206-240.
3-Bontis , N, N.C. Dragonetti , K. .locobsen , and G. Roos. (1999), The Knowledge Toolbox : A Review of the Tools Available to Measure and Manage Intangible Resources. European Management Journal.Vol. 17 , NO.(4),pp. 391-402.
4-Bontis , N.(1998), “Intellectual capital : An Exploratory study That Develops Measures and Models”. Management Decision, Vol.36, No. 2, pp. 63-76.
5-Bontis, N.(2001). “Assessing Knowledge Assets: A Review of The Models Used to Measure Intellectual Capital” , International Journal of Management Reviews,Vol.3,No.1 , pp.41-60.
6-Bontis, Nick, Chua , W. and S. Richardson .(2000). “ Intellectual capital and the Nature of Business in Malaysia” , Journal of Intellectual capital , forthcoming . pp.76-80.
7-Bontis, N.(2003) “Intellectual Capital Disclosure in Canadian Corporation” , Journal of Human Resource Costing and Accounting , Vol. 7, No. ½, pp.9-20.
8-Bozbura ,F. Tunc. (2004)” Measuring and application of intellectual capital in Turkey” , The learning organization , Vol . 11 , No. 4/5 , pp.357-367.
9-Castro , Gregorio Martin de.: Pedro Lopez Saez and Jose Emilio Navas Lopez (2004).”The Role of Corporate Reputation in Developing Relational Capital “,Journal of Intellectual Capital , Vol .5,NO .4, pp . 575- 585.
10-Cascio, Wayne F(1989). “Human resources : productivity , quality of work life , second Edition , Mcgrow –Hill International Edition .
11-Chen ,Jin . ;Zhaohui Zhu and Hong Yuan Xie (2004). “Measuring Intellectual Capital :A New Model and Empirical Study”, Journal of Intellectual Capital ,Vol. 5, No.1,pp.195-212.
12-Edvinsson, L. And M. S. Malone. (1997). “Developing A model of Managing Intellectual Capital “, Europran Management Journal , Vol.4, No.3, pp. 356-364.
13-Engstrom, Truls E. J . ;Petter Westnes and Siren Furdal Westnes (2003). “Evaluating Intellectual Capital in The Hotel Industry” , Journal of Intellectual Capital , Vol. 4, No. 3 ,pp . 287-303.
14-Harrison, S. and P. Sullivan .(2000). “Profiting from Intellectual Capital : Learning from Leading Companies “, Journal of Intellectual Capital ,Vol. 1 ,No. 1,pp.33-46.
15-Hardesty , C . D avid .(2003) “ Ten characteristics of a high effective organization “ .
16-Harpest , Gary .(2006) “ Five secrets of high perfoming companies”.
17-Huber, G.P. (1991); Organizational learning The contributing processes and the literatures ; Organization science; 2(1) , (88-115).
18-Hult , G.T.M., Ferrell, O.C., Hurley, R.F. (2002); “Global Organizational Learning effects on cycle time performance” ; Journal of Business Research; 55 , pp.377-387.
19-Jin Chen , Zhaohui zhu , Hong yang xie , (2004) . Measuring intellectual capital : a new model and empirical study , Journal of intellectual capital , Vol . 5 , No 1.
20-Lukas, B.A., Hult, G.T.M.,and Ferrell , O.C. (1996); A theoretical perspective of the antecedents and consequences of organizational learning in marketing channels ; Journal of Business Research ; 36(3) , (233-244).
21-Marr and Schuima , (2004) “ Defining Key Performance Indicators For Organizational Knowledge Assets “ , Business Process Management Journal , Vol . 10, No. 5 , pp551-569.
22-Pablos, Patricia Ordonez de. (2003) “Intellectual Capital Reporting in Spain: A Comparative View” , Journal of Intellectual Capital, Vol.4, No.1,pp. 61-81.
23-Pawlowsky , P . (2001) ; The treatment of organizational learning in management science ; Handbook of organizational learning and knowledge ; New York : Oxford University press.
24-Richard Petty , James Guthrie ,(2000). “ Intellectual Capital Literature Review: Measurement , Reporting and Management” ; Journal of Intellectual capital ;Vol.1 , No .2, pp. 155-176.
25-Roos, G . and J. Roos . (1997) “Measuring Your Company,s Intellectual Performance” Long Range Planning , Vol. 30 , No. 3 ,pp . 413-426.
26-Seetharaman ,A. ; Kevin Lock Teng Low and A. S. Saravanan. (2004).“ Comparative justification on intellectual capital “ , Journal of intellectual capital , vol . 5, NO. 4 ,pp . 522-539.
27-Sinkula , J.M. (1994); “Market information processing and organizational learning” ; Journal of Marketing; 58(1), (35-45).
28-Slater , S.F. and Narver, J.C. (1995); Market orientation and learning organization ; Journal of Marketing ; 59 (July) , (61-73).
29-Stata, R. (1989) . Organizational learning : The key to management innovation ; Sloan Management Review ; 30(3), spring , (63-74).
30-UNI World Conference (2000). “ Intellectual Capital: people First in the Information Age Economy” UNI World Conference for professional and Management staff, Singapore , August 21-23.
ابتدای صفحه